Wat is dat: Gele stof is de term voor een mengeling van lange ketens van moleculen, sesquiterpenen, fenolverbindingen en kleurstoffen. Deze ontstaan door afbraakproducten van algen en bacteriën, resten van kleurstoffen en algenpoeders, bv. uit voedermiddelen.

Problemen: Remming van de lichtenergie, remming van de stofopname door koralen en zwammen. Versterking van ongewenste bacteriën en schimmelstammen in het aquarium.

Maatregelen: Gele stoffen kunnen met actieve kool, fosfaat adsorbers op basis van aluminium, ozontoevoeging en UV-ontkiemers uit het aquariumwater verwijderd worden. De regelmatige toevoeging van zeoliet poeders of Coral Balance helpen om het water schoon en helder te houden.

Wat is dat: Geurstoffen kunnen van uiteenlopende bronnen afkomstig zijn. Dieren die doodgegaan zijn, Doodgegane dieren, vorstvoer dat is blijven liggen, maar ook aantasting met dinoflagellaten of algen kunnen de geur in de kamer, waar het aquarium staat, of aan het aquarium veranderen. Valt een veranderde geur op, dan dient er naar de oorzaak gezocht te worden.

Problemen: Rottende plekken of dieren in het aquarium die doodgegaan zijn, zorgen voor een hoge kiembelasting in het aquarium. Rottende plekken kunnen gifstoffen aan het aquarium afgeven die het verlies van dieren kunnen veroorzaken.

Maatregelen: Geurstoffen kunnen met actieve kool, adsorbers op aluminiumbasis en tevens met ozon en een goed ingestelde afschuimer uit de aquariums verwijderd worden. De regelmatige toevoeging van zeoliet poeders of - mengsels alsook Coral Balance helpt om het water schoon en fleurig te houden.

Wat is dat: Hier gaat het om een gedeelte van het keukenzout in ons zeezout. Met chloride vormt natrium het keukenzout, m.a.w. de basis van het zeezout.

Problemen: Te grote en te lage zouthoeveelheden zorgen voor problemen bij alle aquariumbewoners. Slechte groei, kleurverlies, geen expansie van poliepen of weefsels zijn de eerste verschijnselen. Het zoutgehalte dient altijd in het bereik van 33–35 ppt ingesteld te zijn.

Maatregelen: Regelmatige controle van het zoutgehalte, vervanging van verdampt water door osmosewater, dosering achteraf van zeezout om verliezen door afvoer te compenseren.

Wat is dat: Zwavel komt in het zeewater als sulfaat voor en is een bestanddeel van het normale zeewater. Enkele weinige aminozuren en ook andere verbindingen bevatten ook bepaalde zwavelhoeveelheden die echter verwaarloosbaar zijn. Sulfaat op zich is niet gevaarlijk. Gereduceerde vormen die in zuurstofvrije zones van het aquarium kunnen ontstaan, zijn echter zeer giftig en leiden vaak tot problemen. Evenzeer kunnen zwavelbacteriën een verrijking van zwavel op de bodemgrond teweegbrengen. Deze mogen over het algemeen niet in een zoutwateraquarium gedoseerd worden. 

Problemen: Te hoge of te lage sulfaatwaarden dienen vermeden te worden. Verschillen kunnen met behulp van een aantal gedeeltelijke waterwissels gemakkelijk gecompenseerd worden. Gelieve je bij verschuivingen van meer dan 30% tot het laboratorium te richten om de gegevens te verifiëren. Van te lage sulfaatwaarden wordt vermoed dat ze bacteriële infecties aan koralen veroorzaken.

Maatregelen: Regelmatige controle van de zwavel en/of van de sulfaatwaarde, regelmatige gedeeltelijke waterwissel met Professional Sea Salt. Vermijd mineraalzouten of eenmalige doseringen van sulfaatrijke sporenmixen.

Wat is dat: Zwavel komt in het zeewater als sulfaat voor en is een bestanddeel van het normale zeewater. Enkele weinige aminozuren en ook andere verbindingen bevatten ook bepaalde zwavelhoeveelheden die echter verwaarloosbaar zijn. Sulfaat op zich is niet gevaarlijk. Gereduceerde vormen die in zuurstofvrije zones van het aquarium kunnen ontstaan, zijn echter zeer giftig en leiden vaak tot problemen. Evenzeer kunnen zwavelbacteriën een verrijking van zwavel op de bodemgrond teweegbrengen. Deze mogen over het algemeen niet in een zoutwateraquarium gedoseerd worden. 

Problemen: Te hoge of te lage sulfaatwaarden dienen vermeden te worden. Verschillen kunnen met behulp van een aantal gedeeltelijke waterwissels gemakkelijk gecompenseerd worden. Gelieve je bij verschuivingen van meer dan 30% tot het laboratorium te richten om de gegevens te verifiëren. Van te lage sulfaatwaarden wordt vermoed dat ze bacteriële infecties aan koralen veroorzaken.

Maatregelen: Regelmatige controle van de zwavel en/of van de sulfaatwaarde, regelmatige gedeeltelijke waterwissel met Professional Sea Salt. Vermijd mineraalzouten of eenmalige doseringen van sulfaatrijke sporenmixen.

Wat is dat: Kalium is een macro-element dat altijd lichtjes onder de calciumwaarde ingesteld dient te zijn (benaderingsaarde min 20 mg). De optimale waarde situeert zich tussen 380 en 420 mg/l. Kalium is een voedingselement en bestanddeel van het verzorgingsproces bij koralen en biofilms.

Problemen: Te lage of te hoge kaliumwaarden storen de overslag van voedingsstoffen in het aquarium en hebben in principe een schadelijke invloed op de groei van koralen en op de kleurvorming

Maatregelen: Regelmatige controle van de kaliumwaarde, inachtneming van de saliniteitslijn, gedeeltelijke waterwissel met Fauna Marin Professional Sea Salt evenals dosering door middel van Elementals K. Op grond van het sterk uiteenlopende verbruik van de systemen is een eenmalige dosering raadzaam. De kaliumwaarde kan thuis met de Aquahome Test K getest worden.

Wat is dat: Borium is in het zeewater als boriumzuur aanwezig. Met 4–6 mg/l behoort het ondanks het geringe gehalte in het zeewater nog tot de macro-elementen. Borium is essentieel en wordt vooral voor groei en stabilisatie van de celmembranen benodigd. Borium draagt ook bij aan het carbonaatsysteem, ook al gaat het daarbij om slechts een klein percentage. Een hoge boriumconcentratie onderdrukt schadelijke effecten van de hoge aluminiumwaarden.

Problemen:  Een te geringe boriumconcentratie remt de groei van de koralen en leidt bij extreem lage waarden (minder dan 2 mg/l) ook tot het gedeeltelijk loskomen van weefsel, wat een blaasachtige verschijningsvorm kan aannemen.

Maatregelen: Regelmatige controle van de boriumwaarde, eventueel aanpassing van de dosering. Reductie door gedeeltelijke waterwissel en instellen van de dosering.

Wat is dat: Magnesium is een macro-element en bestanddeel van het kalkaanvoersysteem resp. van de saliniteitslijn in het zeewater. Magnesium wordt weliswaar niet zo vaak gebruikt als calcium en carbonaten, maar een stabiele kalkwaarde is zonder magnesium niet mogelijk. Sommige levende wezens zoals kalkalgen, mosselen of zee-egels nemen grotere hoeveelheden magnesium op.  

Problemen: Hoge magnesiumconcentraties zijn tot een waarde van ca. 1.600 mg/l nog verantwoord. Hogere waarden zorgen voor een chemisch onevenwicht bij de kalkaanvoer, leidt tot weefselontbinding bij zachte koralen en het weefselontbinding bij SPS-koralen. Steeds opnieuw wordt voor de algenbestrijding aanbevolen om de magnesiumconcentratie tot op waarden van meer dan 1.800 mg/l te verhogen, maar dat raden wij absoluut af.

Te lage meetwaarden (minder dan 1.100 mg/l) destabiliseren calcium en carbonaathardheid en veroorzaken het bleker worden van koralen en het loskomen van weefsel bij LPS-koralen aan de basis.

Maatregelen: Regelmatige controle van de Mg-waarde, inachtneming van de saliniteitslijn, gedeeltelijke waterwissel met Fauna Marin Professional Sea Salt evenals dosering door middel van Elementals Mg.

Wat is dat: Calcium maakt deel uit van het kalkaanvoersysteem en vormt de basis van de koraalgroei. Het koraal verbindt calcium met carbonaten tot vaste kalk, het calciumcarbonaat. Dit komt in verschillende vormen voor en vormt het koraalskelet of de schelpen van mosselen.

Problemen: Te lage calciumwaarden veroorzaken storingen bij de groei en bij de stabiliteit van de elementen in de saliniteitslijn. Te hoge waarden leiden tot precipitaties, onstabiele carbonaathardheid en tot het loskomen van weefsel en blaasvorming bij koralen.

Maatregelen: Regelmatige controle van de calciumwaarde, instelling van het calcium aan de hand van de saliniteitslijn, overstap naar het Balling Light-voorzieningssysteem voor een individuele instelling van het calcium.

Wat is dat: Strontium is zoals calcium een aardalkalimetaal en een belangrijk macro-element in het zeewater. Strontium geldt als niet essentieel. Desondanks heeft het belangrijke functies in het rifaquarium en dient het altijd op de referentiewaarde van 7–10 mg/l gehouden te worden.  

Problemen: Te lage strontiumwaarden leiden tot kleur- en groeiverliezen, vooral bij kalkalgen en steenkoralen. Voor de gezondheid van de koralen is strontium eveneens van belang.

Maatregelen: Regelmatige controle van de strontiumwaarde, inachtneming van de saliniteitslijn, gedeeltelijke waterwissel met Fauna Marin Professional Sea Salt evenals dosering door middel van Elementals Sr. Strontium kan evenredig met het calciumverbruik toegevoerd worden. Strontium is het sleutelelement in de Balling Light Trace 1 oplossing.

Wat is dat: Broom behoort tot de halogenen en is in het zeewater een belangrijk macro-element. Broom is een essentieel element dat naast een directe invloed op biologische processen en op de groei van koralen ook een remmend effect uitoefent. 

Problemen: Te lage broomwaarden leiden tot kleur- en groeiverliezen, vooral bij zachte koralen, hoornkoralen, zwammen, maar ook steenkoralen. Voor de vorming van fluorescentie-effecten is broom eveneens belangrijk. Te hoge waarden vanaf ca. 90 mg/l veroorzaken het loskomen van weefsel, beginnend in het midden van het koraal.

Maatregelen: Regelmatige controle van de broomwaarde, eventueel aanpassing van de dosering, reductie door gedeeltelijke waterwissel en gebruik van actief kool.

Wat is dat: Jodium is één van de belangrijkste sporenelementen voor de rifaquaristiek. Jodium komt in de natuur in verschillende vormen voor. Organische en anorganische vormen zijn hier bekend en er zijn tal van tussenvormen. Voor ons aquariumliefhebbers zijn alleen de drie anorganische vormen van jodium relevant: jodium en de oxidatievormen jodide en jodaat. Door middel van de ICP metingen wordt het totaal aan jodium gemeten.

Problemen: Een geringe jodiumconcentratie blijkt uit mat weefsel, verminderde groei, kleurloze groeipunten of groeiranden evenals duidelijke lichtgevoeligheid. Koralen worden gevoeliger voor parasieten. Het komt meer en meer tot aantasting door dinoflagellaten door uitgestoten zoöxanthellen. Te hoge waarden zorgen voor het donker worden van de koralen en voor toegenomen algengroei.

Maatregelen: Regelmatige controle van de jodiumconcentratie en eventueel aanpassing van de dosering. Reductie door gedeeltelijke waterwissel en instellen van de dosering. Jodium is het sleutelelement van de Trace 3 oplossing.

Wat is dat: Deze relationele waarde geeft een belangrijke factor in het sulfaatsysteem aan. De controle van een waarde aan de hand van 2 verschillende meetmethoden verzekert de kwaliteit van de meting.

Maatregel: Gelieve bij een te groot verschil met de gewenste waarde advies in te winnen.

Wat is dat: Deze relationele waarde toont de correcte verhouding tussen de beide belangrijke kalkwaarden. Deze relationele waarde is uiterst belangrijk.

Maatregel: Stel de gewenste waarden van de individuele elementen volgens de handleiding in.

Wat is dat: Deze relationele waarde is zeer belangrijk voor de groei van koralen, calcium en strontium dienen over het algemeen in een vaste verhouding te staan. Wijkt de verhouding van de beide waarden te aanzienlijk af, dan zetten koralen de groei stop, ook als beide waarden, individueel aanschouwd, nog in orde zijn.

Maatregel: Stel de gewenste waarden van de individuele elementen volgens de handleiding in.

Wat is dat: Fosfor is de belangrijkste voedingsstof in een rifaquarium. In het aquarium wordt fosfor door middel van in de handel verkrijgbare tests als orthofosfaat gemeten. Dit is een opgeloste en reactieve versie van de fosfor in rifaquariums. Fosfaten zijn grotendeels niet-giftig, te grote hoeveelheden veroorzaken storingen bij onze koralen. Let hier op geringe en stabiele waarden.

Problemen:  Vooral schommelende PO₄^3- waarden veroorzaken bij koralen en bij de biologie van het aquarium problemen. Loskomen, algengroei, groeistop bij koralen en slechte kleuren zijn het gevolg van te hoge of te lage fosfaatwaarden. Let voor onze biotopen op onze speciale aanbevelingen met betrekking tot voedingsstoffen.

Maatregelen: Regelmatige controle van de PO₄^3- waarde! Aanpassing van de doseringen en van het toegediende voeder, reductie door gedeeltelijke waterwissel, adsorber, controle van de techniek en filtermedia.

Wat is dat: Fosfor is de belangrijkste voedingsstof in een rifaquarium. In het aquarium wordt fosfor door middel van in de handel verkrijgbare tests als orthofosfaat gemeten. Dit is een opgeloste en reactieve versie van de fosfor in rifaquariums. Fosfaten zijn grotendeels niet-giftig, te grote hoeveelheden veroorzaken storingen bij onze koralen. Let hier op geringe en stabiele waarden.

Problemen:  Vooral schommelende PO₄^3- waarden veroorzaken bij koralen en bij de biologie van het aquarium problemen. Loskomen, algengroei, groeistop bij koralen en slechte kleuren zijn het gevolg van te hoge of te lage fosfaatwaarden. Let voor onze biotopen op onze speciale aanbevelingen met betrekking tot voedingsstoffen.

Maatregelen: Regelmatige controle van de PO₄^3- waarde! Aanpassing van de doseringen en van het toegediende voeder, reductie door gedeeltelijke waterwissel, adsorber, controle van de techniek en filtermedia.

Wat is dat: Silicaten en zouten van het kiezelzuur komen in de natuur in zeer grote hoeveelheden voor. Er bestaan talrijke verschillende silicaten, maar niet allemaal zijn ze in het zeewater relevant. In aquariums is een te hoge waarde van kiezelzuur problematisch.

Problemen: Te hoge kiezelzuurwaarden leiden tot een plaag door kiezelalgen, te lage waarden daarentegen tot weinig fraaie groene aanslag op ruiten van aquariums en slechte zwamgroei.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en installatie van een omgekeerde-osmose-installatie met downstream ionenwisselaar (MB20).

Wat is dat: Silicaten en zouten van het kiezelzuur komen in de natuur in zeer grote hoeveelheden voor. Er bestaan talrijke verschillende silicaten, maar niet allemaal zijn ze in het zeewater relevant. In aquariums is een te hoge waarde van kiezelzuur problematisch.

Problemen: Te hoge kiezelzuurwaarden leiden tot een plaag door kiezelalgen, te lage waarden daarentegen tot weinig fraaie groene aanslag op ruiten van aquariums en slechte zwamgroei.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en installatie van een omgekeerde-osmose-installatie met downstream ionenwisselaar (MB20).

Wat is dat: Wij noemen deze relationele waarde, tussen jodium en fosfaat „bruine waarde“. Jodium en fosfaat moeten in een bepaalde verhouding tot elkaar staan om een optimale inkleuring en groei van de koralen te garanderen.

Problemen: Indien jodium tot meer dan 80 µg/l toeneemt terwijl PO₄^3- duidelijk op minder dan 0,03 – 0,02 mg/l ingesteld is, worden de meeste SPS duidelijk donkerder. Dit wordt meestal met een overaanbod aan voedingsstoffen beoordeeld en dan wordt getracht, de PO₄^3-waarde nog verder te doen afnemen. Dit heeft dan de ontbinding van de koralen tot gevolg.

Maatregelen: Let erop dat het jodiumgehalte niet tot meer dan 80 µg/l toeneemt. Let bovendien op de relationele waarde die voor jou aangeeft of de waarden passend ingesteld zijn.

Wat is dat: Zink is een belangrijk  element voor koralen en biologie in het aquarium. In het bijzonder bij het gebruik van bacteriën en kunstmatige decoratiematerialen is de behoefte aan zink hoog. Hoe meer koraalgarnituur en energie-input hoe hoger het zinkverbruik.

Problemen: Te lage zinkwaarden uiten zich in groeiproblemen, koralen hebben de neiging tot shifting. De voedingsstoffenkringlopen zijn verstoord, De afbraak van nitraat en PO₄^3- is verminderd of compleet verstoord. Kleuren zijn verbleekt en weinig contrastrijk.

Maatregelen: Gedeeltelijke waterwissel, controle van de toevoegingen, eenmalige dosering wanneer absoluut gewenst, filtering door middel van adsorber en zeoliet bij een te hoge waarde.

Wat is dat: Vanadium is een belangrijk essentieel element in het rifaquarium. Vanadium is belangrijk voor de vorming van kleurpigmenten, de groei en talrijke fysiologische processen in het koraalweefsel en de biofilms in het aquarium.

Problemen: Te geringe concentraties leiden tot zwakke kleurvorming, gering kleurcontrast en zwakke fluorescentie-effecten. Op- en afbouw van voedingsstoffen zijn verstoord. Te lage concentraties zijn relatief niet-kritiek, maar het donkerder worden van de dieren en toegenomen algengroei zijn een gebruikelijk gevolg. Vanaf 30-50 µg/l begint vanadium uit te vallen en worden er depots gevormd. Bij vanadium is het belangrijk om de aard van de toevoeging door een optimale biologische beschikbaarheid te garanderen. Wordt dit niet gedaan, dan leidt de dosering van vanadium snel tot de vorming van depots en ongewenste plagen door cyanobacteriën.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en verwijdering van de bron/extra dosering. Door middel van onze aquariumsystemen wordt er in principe voldoende vanadium in een biologisch actieve vorm gedoseerd. Een grote behoefte kan door middel van een eenmalige dosering gecompenseerd worden.

Wat is dat: Koper is een belangrijk en essentieel sporenelement en bestanddeel van de Dynamic Elements. Koper is bij talrijke fysiologische processen onvervangbaar en wordt daarom in sporen benodigd.

Problemen: Te hoge koperwaarden vanaf 20 µg/l kunnen gedeeltelijk het afsterven van koralen veroorzaken. Beginnen doet dit met het duidelijk verbleken van Acropora (later Seriatopora, Pocillopora en Montipora) en zachte koralen. Eerst sterven mollusken zoals mosselen en slakken alsook garnalen. Typisch is een sluipend begin voordat de symptomen dan op een gegeven ogenblik drastisch toenemen.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en verwijdering van de bron.

Wat is dat: Nikkel is een essentieel element voor koralen en bestanddeel van de Dynamics Elements. Nikkel speelt een belangrijke rol bij de groei van koralen. De vorming van basale schijven is bij een te gering nikkelgehalte problematisch. Briljante kleuren en sterke contrasten zijn zonder nikkel eveneens slechts moeilijk mogelijk.

Problemen: Te hoge nikkelwaarden zorgen voor het verbleken van het weefsel en het gedeeltelijk afbladderen van het weefsel. De groei is beperkt. De gevoeligheid voor aantasting door parasieten neemt toe. Snel groeiende koralen reageren hier het snelst met ontbindingen aan de basale schijf.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en verwijdering van de bron.

Wat is dat: Mangaan is in het zeewater zo goed als niet aanwezig, omdat het in het zeewater snel precipiteert. Dit element kan alleen in hogere dan de benodigde hoeveelheden door middel van de ICP-analyse geregistreerd worden. Mangaan is voor koralen een essentieel element. Zoals ijzer is het een voedingsstof die voor de groei van het koraal belangrijk is. Mangaan heeft eveneens impact op de rode kleuring van tal van koralen.

Problemen: Een te lage mangaanwaarde blijkt uit een stomp weefsel, verminderde of ontbrekende groei, kleurloze groeipunten en ingetrokken poliepen bij Goniopora– en Alveopora-koralen evenals gedeeltelijke lichtgevoeligheid bij LPS-koralen.

Maatregelen: Regelmatige controle van de mangaanwaarde, eventueel aanpassing van de dosering, reductie door gedeeltelijke waterwissel, filtering door middel van zeoliet en sterke afschuiming.

Wat is dat: Molybdeen is zoals vanadium een overgangsmetaal, essentieel en bestanddeel van de Dynamic Elements, omdat het in tal van enzymatische processen binnen de kringloop van voedingsstoffen en binnen de celfuncties benodigd wordt. Een tekort aan molybdeen dient vermeden te worden, omdat een vermindering van nitraat zonder molybdeen niet mogelijk is. Molybdeen fungeert hier als bestanddeel van de belangrijke enzymen in de stikstofkringloop.

Problemen: In verband met ijzer worden deze enzymen ook voor het gebruik van nitraten en voor de herleiding daarvan tot ammonium binnen de koralen benut. Bij een tekort aan deze elementen komt het onvermijdelijk tot een vermindering van de groei en een stijging van de voedingsstofwaarden. Hogere waarden oefenen daarentegen nauwelijks invloed uit en worden goed getolereerd. Te geringe waarden dienen vermeden te worden, omdat ook de controle van de lichtbestendigheid van de koralen o.a. van molybdeen afhankelijk is. Vanadium en molybdeen spelen ook bij de kleuring van de koralen een grote rol en dienen in de juiste verhouding van ca. 1:3–1:4  aantoonbaar te zijn. (Streefwaarde vanadium 3–5 µg/l, streefwaarde molybdeen 12–15 µg/l).

Maatregelen: Molybdeen kan in een rifaquarium slechts langzaam gereduceerd worden. Regelmatige waterwissels, kool en filtering door middel van op aluminium gebaseerde adsorbers helpen.

Wat is dat: IJzer is het substantiële sporenelement bij de rifaquaristiek. In het natuurlijke zeewater is ijzer gelimiteerd en met slechts weinig nanogram nauwelijks aantoonbaar. De bron voor koralen zijn daarom bacteriën, plankton van algen en voer. In den meeste riffen is dus vooral ijzer de limiterende factor en zijn het niet, zoals vaak te lezen, de voedingsstoffen PO₄^3- en NO₃^-.

Problemen: Een te hoog ijzergehalte werkt daarom zoals een overbemesting. Koralen zijn op een beperking van ijzer afgestemd en spelen het met permanent te hoge waarden niet klaar. IJzer zelf is in het zeewater niet stabiel en precipiteert zoals mangaan snel. Het gebruik van zeolieten in een aquariumsysteem zorgt voor een ijzerexport en dergelijke aquariums vereisen soms een extra dosering van ijzer, Het eerste zichtbare effect van een geringe dosering van ijzer is de versterkende impact op de groene kleur van de koralen. Van een lichte dosering van ijzer profiteren bijna alle kleuren. Een te hoge toevoer leidt evenwel gemakkelijk tot het donkerder worden van de koralen en een sterkere algengroei.

Maatregelen:  In het Balling Light System wordt ijzer door middel van biopolymeren uit het systeem afgevoerd, extra filtering door middel van eolieten doet het effect toenemen. Bij te geringe waarden kan er door middel van het voorzieningssysteem of een eenmalige dosering ijzer in bioactieve vorm bijgedoseerd worden.

Wat is dat: Chroom is een essentieel sporenelement, maar in hoge concentraties giftig. Chroom floreert in het aquarium en wordt dan giftig. In de natuur wordt chroom door een aantal koralen in het skelet verrijkt. In het koraal wordt het voor de vorming van enzymen voor de wisseling van vaste stoffen in de weefselcellen gebruikt.

Problemen: Of een chroomwaarde een probleem kan worden, hangt maatgevend van de verbinding af. De meeste chroomverbindingen zijn niet in water oplosbaar en komen daarom eerder in een minderheid voor. Oplosbare chroomverbindingen zijn van de hieronder vernoemde bronnen afkomstig en de toxiciteit is in het zeewater door het hoge gehalte aan carbonaten en PO₄^3- in principe niet zeer hoog.

Maatregelen: Chroom is in het rifaquarium als chromaat te vinden en het geraakt door middel van cementhoudende kleefstoffen of decoratieartikelen en ook een aantal oplossingen van sporenelementen in het water. Het voeren van artemia als vorstvoer kan eveneens een bron voor een te hoge chroomwaarde zijn.

Wat is dat: Kobalt is een belangrijk essentieel element dat tot de ijzergroep behoort en bestanddeel van de belangrijke vitamine B12 is.

Problemen: Geringe groei en vatbaarheid van de koralen voor parasieten

Maatregelen: Te geringe kobaltwaarden verminderen de groei en kleurvorming 

Wat is dat: Lithium is een micro-element en komt in het aquarium occasioneel in grotere hoeveelheden voor. Vooral het gebruik van cement, maar ook het gebruik van speciale magnesiumoplossingen ter bestrijding van algen, leidt tot duidelijk verhoogde meetwaarden. Waarden vanaf 500 µg/l dienen door een gedeeltelijke waterwissel en een reductie van de bronnen verlaagd te worden.

Problemen: Geen

Maatregelen: Te geringe waarden doen de hardheid van het koraalskelet afnemen.

Wat is dat: Wij beschouwen barium als een essentieel element bij de rifaquaristiek. Het speelt een rol bij de groei van de koralen en dient om de calcificatie binnen de koralen te sturen. Hierbij is het belangrijk dat barium in een juiste verhouding tot calcium en strontium ingesteld wordt.

Problemen: Barium wordt sinds lange tijd in mengsels van sporenelementen gebruikt. Wij doen daarvan echter afstand, omdat de hoeveelheid barium uit andere bronnen doorgaans volstaat. Barium wordt door middel van actieve kool, zoutmengsels, cementen en voer het aquarium binnengebracht. De natuurlijke concentratie van 5–50 µg/l dient in acht genomen te worden. Waarden van meer dan 200 µg/l kunnen tot problemen leiden. Hierbij komt het tot het vergrijzen van het weefsel. Vooral bij te geringe jodiumconcentraties hebben te hoge bariumwaarden een grotere invloed.

Maatregelen: Barium kan door een gedeeltelijke waterwissel, een verminderd gebruik van actieve kool en/of door filtering door middel van fosfaatadsorbers op aluminiumbasis (PHOS) gereduceerd worden.

Wat is dat: Aluminium is in het zeewater doorgaans als colloïdaal of in een minderheid voorkomend materiaal aanwezig. Een directe biologische invloed is niet bekend, een lichte dosering door middel van speciale aluminiumverbindingen kan een lichtjes verhelderende en kleurintensiverende impact op SPS-koralen hebben.

Problemen: Een te hoge aluminiumwaarde vermindert de groei en de expansie van poliepen van bijna alle koralen. Bij langdurig hoge waarden wordt het weefsel dunner en sterft het gedeeltelijk af, beginnend met zeer snel groeiende koraalsoorten. Lederkoralen zoals Sarcophyton, Sinularia e. a. krimpen dan compleet en lossen op, beginnend met de stam.

Maatregelen: Regelmatige controle van de aluminiumwaarde, eventueel aanpassing van de filtermedia en eliminering van de aluminiumbron.

Wat is dat: Antimoon is een zeer speciaal element dat tot de potentieel giftige zwaarmetalen behoort. Het komt in het zeewater in verschillende concentraties voor en kan door een aantal bacteriën verstofwisseld worden.

Problemen: Het metalloïde antimoon geraakt via onzuivere kunststof verpakkingen, minderwaardige stukken PVC (leidingwerk), gunstige aquariumslangen en sommige voedermiddelen in het aquariumwater. Antimoon vindt men ook in sommige soorten vorstvoer. Tot maximaal 20 µg/l antimoon wordt in het aquarium getolereerd. Daarom zou dit bij te hoge meetwaarden eveneens gecontroleerd moeten worden.

Maatregelen: Antimoon kan gemakkelijk door waterwissels, op ijzer gebaseerde fosfaatadsorbers en zeolietfiltering uit het water verwijderd worden. Toch is het raadzaam om de bron van het antimoon te vinden en te elimineren.

Wat is dat: Tin komt in het zeewater tot maximaal 3 µg/l voor en dient op grond van het schadelijke effect daarvan op SPS onder 10 µg/l gehouden te worden.

Problemen: Tinconcentraties boven de aanbevolen waarden kunnen bij snel groeiende SPS tot het sluipend loskomen en afsterven van weefsel leiden. Mogelijke bronnen van tin zijn bijvoorbeeld in de handel verkrijgbaar, natuurlijk zeewater, aquariumruiten uit een onzuivere productiebatch (bij de inrichting van een nieuw aquarium) evenals kleefstoffen en cementen di van een tinkatalysator gebruikmaken. Eveneens komen vorstvoer en sommige voedermiddelen in aanmerking die als basis algen, fytoplankton of groene grondstoffen alsook mosselvlees gebruiken. Vooral vorstvoer zoals artemia's (pekelkreeftjes) vormen een duidelijke bron van tin.

Maatregelen:  Filtering door middel van op ijzer gebaseerde adsorbers zoals Phos 0,04 of Powerphos.

Wat is dat:  Beryllium is een niet essentieel, giftig element dat zich in biologische systemen kan vermenigvuldigen. De analysewaarden mogen niet bij „niet aantoonbaar“ gesitueerd zijn. Mogelijke bronnen voor beryllium zijn actueel niet bekend. In sommige analyses van vorstvoer (bv. artemia) konden er verhoogde waarden vastgesteld worden. Of dit in aquarium of bij vissen impact heeft, kon tot nu toe niet ontdekt worden, maar hangt in ieder geval van de concentratie af. Bij het langdurig voederen met vorstvoer, dat met beryllium gecontamineerd is, zouden schadelijke concentraties in het aquariumwater denkbaar zijn.

Wat is dat: Selenium is een essentieel sporenelement, waarvan het effect vooral bij de bescherming tegen oxidatieve stress bij hoge verlichtingssterktes tot uiting komt. Selenium zorgt eveneens voor stabiele celwanden en ondersteunt in combinatie met vitaminen de opname van voedingsstoffen.

Problemen: Te hoge seleniumwaarden (vanaf ca. 20 µg/l) zijn te herkennen aan gedeeltelijke schade en het loskomen van weefsel, te geringe waarden verstoren de groei en doen de lichtintolerantie toenemen

Maatregelen: Waterwissel resp. dosering door middel van mengsels van elementen

Wat is dat: In sommige preparaten die tegen cyanobacteriën dienen in te gaan, wordt er zogenaamd colloïdaal zilver gebruikt.

Problemen: Colloïdaal zilver werkt desinfecterend, doodt dus bacteriën. Daarbij werkt het niet specifiek op cyanobacteriën in. Het gebruik van zilver kan daarom onvoorziene gevolgen voor het aquarium hebben en de nitrificatie compleet doen instorten. Naast het desinfecterende effect kan zilver ook belangrijke enzymatische reacties blokkeren en het zeewater lijkt deze impact in menig opzicht nog te versterken.

Maatregelen: Zilver precipiteert in het aquariumwater onmiddellijk. Er zijn daarom in principe geen maatregelen nodig.

Wat is dat: Wolfraam is een zwaar metaal dat in zeewater slechts in de kleinste hoeveelheden voorkomt. Wolfraam is niet essentieel, maar kan molybdeen uit benodigde enzymen verdringen.

Problemen: Vanaf 30 µg/l wordt een contaminatie met wolfraam kritiek.

Maatregelen: Gedeeltelijke waterwissel. Vervanging van goedkope pompen en kunststoffen.  

Wat is dat: Lanthaan is een overgangsmetaal dat bij de waterzuivering voor het precipiteren van fosfaten uit het water gebruikt wordt. Hierbij gebruikt men oplossingen van lanthaanchloride die in het zeewater onmiddellijk onoplosbaar lanthaanfosfaat vormen. Deze partikels moeten zonder enig uitstel uit het aquarium verwijderd worden, omdat ze anders sedimenteren en dan een later opduikende ontbinding van het gebonden PO₄^3- mogelijk is.

Problemen: Het gebruik van lanthaan moet langzaam en gecontroleerd plaatsvinden. Te hoge doseerhoeveelheden doen de carbonaathardheid in het systeem afnemen en door de ontstaande partikels kunnen vissen schade ondervinden. Gelieve de doseeraanbevelingen van de fabrikanten absoluut nauwgezet in acht te nemen en de ontstaande partikels grondig af te filteren voordat ze in het aquarium kunnen geraken. Schade aan vissen wordt steeds berokkend door te hoge doseerhoeveelheden bij een te geringe affiltering van de ontstaande partikels.

Maatregelen: Stop van de dosering, te hoge waarden komen praktisch slechts kortstondig voor, lanthaan precipiteert uit het water.

Wat is dat: De bij de aquaristiek gebruikte titaanmetalen zijn legeringen en geschikt als materiaal bij de zeeaquaristiek. Soms zijn er in een analyse sporen van titaan terug te vinden. Deze zijn in principe echter ongevaarlijk. Bij de ICP-meting wordt titaan bovendien in ruime mate door calcium verstoord, wat dan in analyses als een lichtjes verhoogde waarde aangegeven wordt Titaan wordt in pompassen of aardingssondes gebruikt en is hier een bestanddeel van zeewaterbestendige legeringen. In sommige voedermiddelen zijn geringe hoeveelheden titaanoxide aanwezig die eventueel mee gemeten zouden kunnen worden.

Problemen: geen

Maatregelen: Geen, in geval van zeer hoge meetwaarden dient de analyse geverifieerd te worden.

Wat is dat: Zirkonium heeft geen biologische bekende impact en wordt als keramische verbinding in pompassen gebruikt. Te hoge waarden zijn extreem zeldzaam en zouden gewoon door het gebruik van adsorbers verlaagd kunnen worden. Een toevoeging is niet zinvol.

Wat is dat: Arseen is, zoals chroom, in principe allee dan in aquariums te vinden wanneer er kunstmatige rifdecoraties gebruikt worden. Vanaf een concentratie van meer dan 20 µg/l werkt arseen toxisch en dient het met fosfaatadsorber Powerphos of Phos 0,04 verwijderd te worden.

Problemen: In tal van ICP-analyses wordt arseen in geringe hoeveelheden aangegeven. Naast de technisch bewerkstelligde indicatie van niet aanwezig arseen wordt deze stof door middel van voedermiddel, in het bijzonder goedkoop voer met rijstmeel als basis, net zoals ook vorstvoer en geregenereerde adsorbers in het aquarium ingebracht. In ons testrapport geven wij de arseenwaarde alleen dan aan wanneer deze gevalideerd is resp. wanneer de noodzaak aan een verlaging bestaat. Als basiswaarde dient hier de waarde van 10 µg/l die ook als grenswaarde bij drinkwater geldt. Te hoge arseenwaarden vanaf ca. 20 µg/l dienen vermeden te worden, omdat ze tot gedeeltelijk weefselverlies en het later afsterven van de koralen leiden.

Maatregelen: Arseen kan door een op ijzer gebaseerde fosfaatadsorber gemakkelijk uit het systeem verwijderd worden. 

Wat is dat: Cadmium is een ongewenste schadelijke stof die niet aantoonbaar hoeft te zijn.

Problemen: Te hoge cadmiumwaarden vanaf ca. 5–10 µg/l veroorzaken het afsterven van bepaalde koraalsoorten in de volgorde Seriatopora, Pocillopora, Montipora, Acropora.

Maatregelen: Filtering door middel van adsorber, gedeeltelijke waterwissel en eliminering van de oorzaak.